Bitki orijinal olarak Paraguay ve Brezilya'ya özgüdür, ancak son yıllarda Amerika, Almanya, Fransa ve Japonya’da yaygın olarak kullanılmaktadır. Kalorisi olmayan tatlandırıcı ve bitkisel takviye olarak kullanılır.
Stevia, sekiz glikozit içerir. Bunlar stevia yapraklarından izole edilmiş ve saflaştırılmış tatlı bileşenlerdir. Bu glikozitler şunları içerir:
-Stevioside
-Rebaudiosides A, C, D, E ve F
-Steviolbioside
-Dulcoside A
Bunlar , yaprakları hasat etme, ardından kurutma, su çıkarma ve arıtma işlemlerinden geçirilir . Saflaştırılmadan önce işlenmiş ürün olan ham stevia, ağartılıncaya veya rengi açılıncaya kadar genellikle acı bir tat ve kötü koku taşır. Son stevia özütünün işlenmesi yaklaşık 40 adım alır.
Stevia yaprakları, yaklaşık yüzde 18’e varan konsantrasyonlarda steviosid içerir. Sakaroza veya sofra şekerine bir alternatif olarak, stevia'yı tatlandırıcı olarak kullanmak önemli sağlık yararları potansiyeli taşır.
Stevia tatlandırıcılarındaki tatlı tada sahip bileşenler doğal olarak oluşur. Bu özellik, doğal kaynaklı yiyecek ve içecekleri tercih eden kişilere fayda sağlayabilir. Düşük kalorili sayım, Stevia'yı, kontrolü veya kilo kaybı için sağlıklı bir alternatif olarak gösterir.
Stevia içeren yiyecek ve içecekler, çocukların diyetlerinde istenmeyen tatlandırıcılardan kalorilerin azaltılmasında önemli bir rol oynayabilir.
Besleyici olmayan ve hiç kalori içermeyen bir tatlandırıcıdır. Stevia pek çok öğün ve içecekte ilave şeker yerine sağlıklı bir alternatif olarak kullanılmaktadır.
Stevianın insan sağlığı açısından güvenilirliği, 800’ün üzerinde yapılan titiz araştırmalar sonucunda kanıtlanmış ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) gibi birden fazla küresel düzenleyici kurum yüksek saflıkta stevia özütünün çocuklar da dahil olmak üzere önerilen seviyeler dahilinde genel nüfus tarafından tüketilmesini "güvenli" olarak tanımlamış ve günlük kabul edilebilir doz 4 mg steviol/vücut ağırlığı veya 10 mg steviozit/ vücut ağırlığı olarak belirlenmiştir.
Stevia hakkında genel bilgiler
-Stevia çoğunlukla Brezilya, Paraguay, Japonya ve Çin'de yetiştirilmektedir.
-Doğal tatlandırıcı, sofra şekerinden 200 ila 300 kat daha tatlıdır.
-Kalori içermemesi ve 200 °C’ye kadar ısıya dayanıklı olması sayesinde kek ve kurabiyelerde kullanımı uygundur
-Japonya’da 30 yıldır kullanılan stevia toplam tüketilen şekerin %40’ını oluşturmaktadır.
-Stevia, porsiyon başına kalori içermediği için “sıfır kalorili” olarak sınıflandırılabilir.
-Sağlıklı bir şeker alternatifi olarak potansiyel sağlık yararları gösterilmiştir.
-Potansiyel sağlık yararları ile ilgili PUBMED’de 868 farklı klinik çalışma mevcuttur.
-Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) kullanımı 2008'de onaylanmıştır.
-Dünya çapında 5000'den fazla yiyecek ve içecek ürününde stevia kullanılmaktadır.
-Lezzetten ödün vermeden enerji alımını azaltmaya yardımcı olmak için dengeli bir diyetin parçası olabilir.
-Yaygın kullanımı kilo kaybı için sağlıklı bir alternatif olduğunu göstermiştir.
Gıdalarda tatlandırıcı olarak kullanım alanları
Tüm sıcak-soğuk içeceklerde, reçel, komposto, muhallebi vb gibi kaynatılarak pişirilen yiyeceklerde, pasta, kek, kurabiye gibi fırında yüksek ısıda pişirilen tüm unlu gıdaların içerisinde, deniz ürünlerinde, şekerleme sanayinde, bazı sebzelerde, çay kahve gibi sıcak ve soğuk tüm içeceklerde, suşi, soya sosu, yoğurt gibi birçok gıda üretiminde kullanılmaktadır.
